اصلیترین روش جهت اطفاء حریق اسپری کردن و پاشیدن آب است. آب دو نقش اصلی دارد: آب در هنگام تماس با آتش تبدیل به بخار میشود و مورد دوم اینکه این بخار آب ایجاد شده جایگزین اکسیژن محیط میشود و روند ادامهی آتش مختل میشود. جالب است بدانید که حجم بخار آب در حدود ۱۷۰۰ برابر آب مایع است. تمام اینها باعث میشود عامل احتراق حذف شده و آتش خاموش شود. همچنین تبدیل آب مایع به بخار آب حرارت زیادی جذب میکند و تمام عوامل نظیر سوخت، دیوارها، هوا و سایر مواردی را که به ادامهی روند آتشسوزی کمک میکند خنک میسازد. مکانیزم خاموش کردن آتش توسط آب در دو مورد حذف اکسیژن و خنک کردن رخ میدهد. خنک کردن به طور کلی مهمترین اقدام برای جلوگیری از گسترش آتش و محدود کردن آتش در یک محیط است.
تامین آب
منبع تامین آب میتواند از راههای مختلفی تامین شود، منابعی مثل شیرهای آتشنشانی در سطح شهر، پمپاژ آب از دریاچه و رودخانه، استفاده از تانکر آب و یا استفاده از بمبهای آبی که توسط هواپیماهای مخصوص اعمال میشود همگی روشهایی برای استفاده از آب هستند.
آتش فضای باز
برای آتشسوزیهای در فضای باز، آب به صورت مستقیم به آتش اسپری میشود و همانگونه که در قسمت قبل ذکر شد حجم زیادی از آب منجر به خاموش شدن حریق میشود. استفاده از آب در این شرایط به دو صورت انجام میشود، اسپری آب بر روی سطح آتش و اسپری آب بر بستر آن. این روش نوعی حملهی دو جانبه و دو بعدی به آتشسوزی است.
آتشهای فضای باز به وسیلهی حجم بالای اکسیژن تقویت میشوند و فضا برای دور شدن افراد محدود میشود، آتشهای افسارگسیخته در جنگلها از مواردی هستند که در یک چشم به هم زدن تمامی افراد و آتشنشانها را محاصره میکند و توسط شعلههای عظیم، شرایط را بحرانی میکند. اصلیترین اقدام در این شرایط محافظت از سوژههای خاص نظیر خانهها و تانکرهای حامل مواد سوختی به وسیلهی اسپری آب بین آنها و آتش است. دستگاه تنفسی افراد در این شرایط به دلیل کمبود اکسیژن مختل شده و خطرات بسیاری ایجاد میشود.
آتش در حجم محدود
تا دههی ۷۰ میلادی استراتژی مقابله با این نوع آتشها مشابه آتشهای فضای باز بود. اما امروزه با توجه به افزایش امکانات، سرعت و ساختارهای ساختمانی روشهای مقابله با این آتشسوزیها تغییر کرده است. افزایش استفاده از عایقهای حرارتی منجر به بالا رفتن تمرکز حرارتی شده، مواد پیشرفته نظیر پلیمرها در هنگام سوختن حرارت بسیاری در مقایسه با موادی نظیر چوب و سنگ و آجر تولید میکند و مواردی از این قبیل باعث میشود آتشسوزیهای مربوط به این عوامل منجر به پدیدههایی مانند برگشت شعله و انفجارهای ناگهانی شود.
اسپری مستقیم آب به بستر آتش در این موارد ممکن است منجر به عوامل نامطلوبی شود. فشار آب ممکن است در ابتدا اکسیژن زیادی به آتش برساند و یا منجر به پراکنده شدن و گسترش مواد سوختی شود. در چنین مواردی ابتدا باید فضای محترق خنک شود و آب به بستر حریق اسپری نشود.
در این موارد از حملهی سه بعدی به آتشسوزی استفاده میشود. ابتدا حجم محدودی از آب جهت خنک کردن هوا، دود و بخار موجود، در فضا اسپری میشود. این خنک شدن دود و گاز منجر به عدم حرکت و گسترش آتش میشود. مرحلهی دوم، خنک کردن محفظه و دیوارهی محل آتشسوزی است و حملهی سوم به بستر آتش است. البته در مرحلهی سوم استفاده از آب مجاز نیست و میبایست از فومهای مناسب جهت خفه و خاموش کردن آتش استفاده شود.
استفاده از آب در تمامی آتشسوزیها مجاز نیست، در آتشسوزیهای شهری استفاده از آب منجر به تولید میزان زیادی بخار آب با دمای بالا شده و منجر به سوختگی تمام افراد حاضر در محل شود. استفاده از آب در آتشهای ناشی از مواد سوختی و موارد الکتریکی نیز مجاز نیست و خطرات خاص خود را به همراه دارد.
در نهایت چنانچه در محلی که دچار حریق شده است قرار گرفتید، با حفظ آرامش و تا زمان رسیدن نیروهای آتشنشانی از آب جهت خنک کردن آتش و محیط استفاده کنید و مراقب باشید که بیش از اندازه به محل حریق نزدیک نشوید.