انواع مته حفاری

ها بر اساس 3 اصل زیر طراحی میشوند:

— مته‌هایی که باعث تراشیدگی و ریزشدن سنگها می‌شوند.

— مته‌هایی که با عمل مماسی و عمل برشی موجب نفوذ در سنگ می‌شوند.

— مته‌هایی که با ایجاد بریدگی و خراش‌اندازی موجب نفوذ در سنگ می‌شوند.

از نظر کاربرد نیز مته ها به 2 دسته تقسیم میشوند:

— مته های حفاری

— مته های مغزه گیر

بر اساس استاندار سایز مته ها به شرح زیر میباشد:

— 5 7/8

— 6 1/8

— 8 ¾

— 8 ½

— 12 ¼

— 17 ½

— 26

انواع مته حفاری: مته سایشی یا تیغه ای

1 :steel tooth

— مته کاجی یا مخروطی چرخشی roller cone bit

2:tungsten carbide insert

1:Polycrystalline diamond compact (PDC)

— مته های الماسه

2:Thermally Stable (TSP)

مته های تک غلطکی یا یک مخروطی

مته حفاری دارای ساختمان پیچیده ای است و برای تولید آن ، به حدود 300 نوع ماده اصلی و فرعی و صد ها نوع تجهیزات مختلف، نیاز است. از اینرو طراحی و فناوری تولید مته های حفاری امری بسیار پیچیده و تولید آن بسیار مهم و استراتژیك می باشد.

دركشور ما كه یكی از بزرگترین تولید كنندگان نفت و گاز در جهان می باشد، چندی است كه كوشش می گردد تا دانش فنی تولید مته های حفاری را كسب نموده و آن را در داخل كشور تولید نمایند. مطالعات اولیه این امر از سال 1376 آغاز شد و از سال 1381، با هدف تولید مشترك مته حفاری با طرف روسی، موضوع جدی تر شده و منجر به عقد چند تفاهم نامه و قرارداد همكاری فی مابین وزارت نفت جمهوری اسلامی، شركت تامكار ( بعنوان طرف ایرانی) و شركت ولگابورماش (بعنوان طرف روسی ) شده است. در حال حاضر شركت مشتركی به نام شركت تولید تجهیزات “تامكار سازان“ مابین دو شركت فوق ایجاد شده و بر اساس تفاهم نامه های فیمابین، پس از تائید وزارت نفت وارد مرحله اجرایی خواهد شد و در طی 18 ماه، فنآوری لازم جهت ساخت كامل مته در ایران، از سوی شركت ولگابورماش، به داخل منتقل خواهد شد. همچنین بمنظور استقرار تجهیزات مربوطه، كارخانه ای به زیر بنای 3200 متر مربع در یكی از قطبهای صنعتی اصفهان آماده شده است. هم اكنون آزمونهای مختلفی بر روی مته های حفاری ارائه شده توسط شركت مشترك انجام شده و نتایج رضایت بخشی نیز بدست آمده است.
شركت مشترك مذكور امیدوار است كه با پشتیبانی فنی شركت ولگابورماش روسیه، سهم قابل قبولی از بازار منطقه را نیز به خود اختصاص دهد.

كمپانی ولگابورماش ( كه نام قدیم آن كومی بیشف بورماش می باشد ) بیش از 50 سال است كه در تولید تجهیزات صنایع نفتی از جمله مته های حفاری برای انواع حفاریها ‏چه در زمینهای نرم و چه در زمینهای سخت فعالیت دارد.در سال 1948 فعالیت در زمینه تولید مته های حفاری در كارخانه های این كمپانی شروع شد. ابتدا تجهیزات اولیه ساخت مته های حفاری طراحی شد و پس از تكمیل تجهیزات ساخته شده،‏ اولین مته های حفاری تولید شدند.

مته هایی كه توسط این كمپانی تولید شده و می شوند مته های با دور تند ، با دور كند و یا روتوری می باشند كه مته های دور تند خود به دو دسته تقسیم می شوند :
1- مته های دور تند با 160 تا 250 دور در دقیقه
2- مته های دور تند توربینی
و مته های روتورسی یا دور كند نیز دارای سرعت دورانی تا 80 دور در دقیقه می باشند.
تا اواخر دهه 70 عمده تولیدات این كمپانی، ‏ مته هائی با دور تند بود كه تا عمق 2000 متر را حفاری می كنند و در آن زمان مشابهی در جهان نداشتند. از اوایل دهه 80 به دلیل افزایش سرسام آور ظرفیت حفاری در جهان (بیش از 50 میلیون متر در سال) این كمپانی نیز به موازات افزایش تولیدات كمپانیهای امریكایی تولیدات خود را چه در مورد مته های دور تند و چه مته های دور كند افزایش داد و در سال 1991 ، 360 هزار مته تولید نمود كه 250 هزار از نوع دور تند و 110 هزار از نوع دور كند است كه 85 % از ظرفیت حفاری در روسیه (از ساخالین تا كارپات و از شبه جزیره كولسكی تا آسیای میانه) را تامین نمود. (با 400 تا 600 دور در دقیقه)

ولگا بورماش یك كمپانی خصوصی می باشد و دولت هیچگونه سهمی در این كمپانی ندارد. كل پرسنل این كمپانی حدود 6000 نفر می باشد ، سیستم مدیریت و اداره كمپانی توسط مدیر عامل و اعضای هیئت مدیره به گونه ایست كه باعث تغییر ات ساختاری در كنترل تولید شده و طراحی های جدید به سرعت رشد پیدا كرده اند. از سال 1994 تا سال 2000 ، 162 طرح جدید برای بالا بردن ظرفیت تولید و كیفیت مته در این كمپانی به كار گرفته شده است كه این امر باعث شده كه كمپانی، رتبه اول در روسیه را به خود اختصاص دهد و در صدر قرارگیرد. در حال حاضر، شركت با ارسال مته به بیش از 32 كشور جهان، از نظر میزان فروش و رقابت با دیگر كمپانیهای معروف ، در سطح كمپانیهای مطرح مته سازی جهان قرار دارد.

در حال حاضر این كمپانی حدود 340 نوع و اندازه مته از قطر چه در زمینه های نرم و یا سخت تولید می کند .
(76میلیمتر تا 660.4 میلیمتر برای هر نوع حفاری)

بكارگیری گداز های پلاسمایی ، آلیاژهای ریخته گری سخت در قسمت سطح پایه لغزشی مته ها (جنس نقره و غیره) استفاده از گریسهای مایع برای آیامانهای مته و همچنین استفاده از دستگاههای مركب شیمیایی حرارتی برای عملیات حرارتی اجزاء بكار رفته در ساختمان مته ها، از جمله روشهایی هستند كه در تكنولوژی ساخت و تولید مته های این كمپانی، توسط متخصصین كمپانی طراحی شده و بكار گرفته می شوند. استفاده از استاندارد ها و بكارگیری تكنولوژیهای جدید، باعث افزایش كیفیت مته تولیدی و همچنین استحكام پایه آن شده است.
در حال حاضر این كمپانی حدود 340 تیپ و اندازه مته از قطر 76 میلی متر تا 660.4 میلیمتر برای هر نوع حفاری چه در زمینهای نرم و چه در زمینه های سخت، تولید می كند. كلیه محصولات این كمپانی مورد تایید سازمانهای بین المللی استانداردISO و API می باشند.
در سال 1997 توسط سازمانهای استاندارد فوق ، به محصولات تولیدی شركت گواهینامه كیفیت، اعطا گردید.
در سالهای اخیر، با توجه به افزایش نیاز جهانی به استفاده از مته های الماسی، به خصوص در حفاری چاههای افقی، این كمپانی مجموعه كاملی از تجهیزات پیشرفته جهت راه اندازی خط تولید (مته های الماسی) را برای حفاری های ستونی و حفاریهای پوسته ای، خریداری نموده است كه اولین نمونه های این مته ها با قطر 139.7 و 214 میلی متر ، عملكرد مطلوبی در حفاری چاههای افقی در سیبری غربی تا عمق 3000 متر، از خود نشان دادند.